Στον παρόντα οδηγό θα βρείτε τις απαραίτητες πληροφορίες για την ορθή συμπλήρωση της δήλωσης στοιχείων ακινήτων (Ε9) έτους 2013. 

Ι. Ημερομηνίες Υποβολής

-Με την απόφαση ΠΟΛ.1159/28.6.2013 καθορίστηκαν εκ νέου οι ημερομηνίες υποβολής του εντύπου Ε9.
Συγκεκριμένα:
-> Υποβολή Ε9 για φυσικά πρόσωπα έως την 15η Σεπτεμβρίου 2013.
-> Υποβολή Ε9 για Νομικά  πρόσωπα έως την 30η Νοεμβρίου 2013.

ΙΙ. Υπόχρεοι και μη, υποβολής Ε9 για το 2013

1. Νομικά πρόσωπα, όπως ρητώς αναφέρει νόμος (άρθρο 23 παράγραφος 1 3427/2005 όπως ισχύει)  υποχρεούνται μέχρι την ημερομηνία που ορίζει η απόφαση (30/11/2013), να υποβάλλουν δήλωση στοιχείων ακινήτων Ε9 για όλα τα ακίνητα που είχαν στην κατοχή τους την 1.1.2013 και να επικαιροποιήσουν τα στοιχεία αυτών, ανεξάρτητα εάν είχαν μεταβολές ή όχι μέσα στο 2012.

2. Φυσικά πρόσωπα με εμπράγματα δικαιώματα σε ακίνητα και αγροτεμάχια, ανεξαρτήτως εάν έχουν μεταβολές μέσα στο έτος 2012.

Τα πρόσωπα αυτά θα πρέπει βάσει του άρθρου 23 παρ. 1 του ν. 3427/2005 να επικαιροποιήσουν υποχρεωτικά τα στοιχεία που αφορούν στα αγροτεμάχια μέχρι την ημερομηνία που ορίζει η απόφαση (ΠΟΛ.1159/28.6.2013).

Τα ανωτέρω φυσικά πρόσωπα κατά την οριστικοποίηση της δήλωσης για την επικαιροποίηση των αγροτεμαχίων τους, θα πρέπει υποχρεωτικά να συμπληρώσουν και τον αριθμό παροχής ρεύματος της Δ.Ε.Η. σε όλα τα ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα που διαθέτουν (βλέπε και απόφαση ΠΟΛ.1175/10.7.2013 σχετικά με τα ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα), ανεξάρτητα εάν μεταβάλουν στοιχεία των ακινήτων αυτών. Ευνόητο είναι ότι εφόσον υφίστανται μεταβολές και στα ακίνητα μέσα στο 2012, θα πρέπει να δηλωθούν και αυτές.

3. Φυσικά πρόσωπα με εμπράγματα δικαιώματα μόνο σε ακίνητα (όχι αγροτεμάχια) τα οποία έχουν μεταβολή μέσα στο έτος 2012.
Τα ανωτέρω φυσικά πρόσωπα αφού ολοκληρώσουν τις μεταβολές των ακινήτων, θα πρέπει να συμπληρώσουν υποχρεωτικά και τον αριθμό παροχής ρεύματος της Δ.Ε.Η. σε όσα ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα διαθέτουν (βλέπε και ΠΟΛ.1175/10.7.2013 σχετικά με τα ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα).

4. Φυσικά πρόσωπα με εμπράγματα δικαιώματα μόνο σε ακίνητα (όχι αγροτεμάχια) τα οποία ΔΕΝ έχουν μεταβολή μέσα στο 2012.

Τα πρόσωπα αυτά δεν χρειάζεται να προβούν σε καμία ενέργεια καθότι δεν είναι υπόχρεα σε υποβολή δήλωσης ακινήτων για το έτος 2013. Δεν χρειάζεται δηλαδή να οριστικοποιήσουν την περιουσιακή τους κατάσταση μέσα από την εφαρμογή της ΓΓΠΣ.

Τρόπος αναγραφής αυθαίρετων κτισμάτων, τακτοποιούμενων χώρων και κλειστών ημιυπαίθριων χώρων στις δηλώσεις στοιχείων ακινήτων

1. Αυθαίρετα κτίσματα τα οποία δεν έχουν τακτοποιηθεί με κάποιο νόμο τακτοποίησης αυθαιρέτων

Τα κτίσματα αυτά αναγράφονται στις δηλώσεις στοιχείων ακινήτων (Ε9), σύμφωνα με την πραγματική τους κατάσταση και τη χρήση τους.

Κλειστοί ημιυπαίθριοι χώροι προστίθενται στους κύριους χώρους του κτίσματος.

Στις δηλώσεις στοιχείων ακινήτων αναγράφονται από το επόμενο έτος, του έτους που απεκτήθησαν ή κατασκευάσθηκαν.

Όπως είναι ήδη γνωστό, στην ΠΟΛ.1047/10.3.2005 απόφαση Υπουργού Οικονομικών ρητά ορίζεται ότι σε περίπτωση που τα τετραγωνικά μέτρα κτίσματος υπερβαίνουν αυτά που αναγράφονται στο συμβόλαιο ή την οικοδομική άδεια, ο υπόχρεος, για τις ανάγκες συμπλήρωσης του εντύπου, πρέπει να αναγράψει το πραγματικό γεγονός και όχι ό,τι αναφέρεται στον τίτλο κτήσης ή την οικοδομική άδεια.

Επιπλέον, στην ίδια Υπουργική Απόφαση ορίζεται ότι σε περίπτωση δήλωσης αυθαίρετων κτισμάτων ή κτισμάτων χωρίς σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας, πρέπει να αναγράφεται η μικτή επιφάνεια αυτών (κλιμακοστάσια, πλατύσκαλα κ.λπ.).

2. Τακτοποιημένα κτίσματα σύμφωνα με το νόμο 3775/2009

Τα κτίσματα αυτά αναγράφονται στις δηλώσεις στοιχείων ακινήτων (Ε9), σύμφωνα με την πραγματική τους κατάσταση και τη χρήση τους.

Κλειστοί ημιυπαίθριοι χώροι προστίθενται στους κύριους χώρους του κτίσματος.

Στις δηλώσεις στοιχείων ακινήτων αναγράφονται από το επόμενο έτος, του έτους που απεκτήθησαν ή κατασκευάσθηκαν.

3. Τακτοποιημένα κτίσματα σύμφωνα με το νόμο 3843/2010

Α. Κλειστοί ημιυπαίθριοι χώροι

i.  Δεν απαιτείται η προσθήκη αυτών στους κύριους χώρους του κτίσματος (αν αυτοί δεν έχουν δηλωθεί ως κύριου χώροι ή έχουν δηλωθεί ως βοηθητικοί χώροι), μόνο στις περιπτώσεις που δεν απαιτείται η αναγραφή του ακινήτου αυτού στη δήλωση στοιχείων ακινήτων για άλλη αιτία. Αν όμως έχουν δηλωθεί στις δηλώσεις στοιχείων ακινήτων οι ημιυπαίθριοι χώροι ως κύριοι ή βοηθητικοί χώροι ακινήτου, δεν διαγράφονται.

ii.  Στις περιπτώσεις που απαιτείται η αναγραφή του ακινήτου αυτού στη δήλωση στοιχείων ακινήτων για οπουδήποτε άλλη αιτία, κατά την αναγραφή του ακινήτου συμπεριλαμβάνονται στους κύριους χώρους του ακινήτου και τα τετραγωνικά μέτρα του ημιυπαίθριου χώρου.

Ενδεικτικά οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους απαιτείται η αναγραφή από το υπόχρεο του ακινήτου είναι:

α. αλλαγή εμπράγματου δικαιώματος (π.χ. ο υπόχρεος είχε ψιλή κυριότητα και απέκτησε την πλήρη, είτε είχε πλήρη κυριότητα και έχει ψιλή κυριότητα ή επικαρπία),

β. τροποποίηση των ποσοστών ιδιοκτησίας  (π.χ. ο υπόχρεος είχε μέρος του ακινήτου και απέκτησε και άλλο ποσοστό είτε πώλησε ή δώρισε μέρος του ακινήτου),

γ. αλλαγή των συντελεστών ειδικών συνθηκών (π.χ. το ακίνητο ήταν ημιτελές και αποπερατώθηκε).

Β. Τακτοποιούμενοι χώροι, λόγω μετατροπής τους σε χώρους κύριας χρήσης.

i.  Δεν απαιτείται η αναγραφή των τακτοποιούμενων χώρων που είχαν δηλωθεί είτε σύμφωνα με τη χρήση τους είτε ως βοηθητικοί χώροι, στην πραγματική τους κατάσταση, εφόσον δεν απαιτείται η αναγραφή του κτίσματος αυτού στη δήλωση στοιχείων ακινήτων για άλλη αιτία.

ii.  Στις περιπτώσεις που οι τακτοποιούμενοι χώροι δεν έχουν δηλωθεί στη δήλωση στοιχείων ακινήτων οι χώροι αυτοί αναγράφονται στη δήλωση στοιχείων ακινήτων του οικείου έτους, ως χώροι κύριας χρήσης, σύμφωνα με τις οδηγίες συμπλήρωσης της δήλωσης στοιχείων ακινήτων

Ως χρόνος τακτοποίησης των ημιυπαιθρίων ή των τακτοποιούμενων χώρων λόγω μετατροπής τους σε χώρους κύριας χρήσης για την αναγραφή τους στη δήλωση Ε9, θεωρείται η τοποθέτηση από την πολεοδομία της σφραγίδας για τη βεβαίωση της πληρότητας του φακέλου στο αντίγραφο της υποβληθείσας αίτησης τακτοποίησης.

Όποιος αποκτά ακίνητο ή εμπράγματο δικαίωμα επί ακινήτου, στο οποίο υπάρχουν τακτοποιούμενα κτίσματα σύμφωνα με τα οριζόμενα στο ν. 3843/2010 στην δήλωση στοιχείων ακινήτων θα δηλώσουν αυτά,  σύμφωνα με την τακτοποίησή τους, όπως αναγράφεται ανωτέρω (περιπτώσεις Α και Β).

Τέλος, αν ο υπόχρεος επιθυμεί μπορεί να τους αναγράψει στη δήλωση Ε9, ανεξάρτητα από το αν δεν έχει υποχρέωση αναγραφής

4. Τακτοποιημένα κτίσματα σύμφωνα με το νόμο 4014/2011

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία οι χώροι αυτοί (ημιυπαίθριοι ή τακτοποιούμενοι) έπρεπε να αναγραφούν στις δηλώσεις στοιχείων ακινήτων στο επόμενο έτος από αυτό που απεκτήθησαν ή κατασκευάσθηκαν. Όμως, στο νόμο 4014/2011 ρητά ορίζεται ότι δεν αναζητείται η αναγραφή τους σε προηγούμενα έτη, από το έτος τακτοποίησής τους.

Συνεπώς, τα κτίσματα αυτά αναγράφονται στις δηλώσεις στοιχείων ακινήτων (Ε9), σύμφωνα με την πραγματική τους κατάσταση και τη χρήση τους και οι κλειστοί ημιυπαίθριοι χώροι προστίθενται στους κύριους χώρους του κτίσματος, από το επόμενο έτος από το έτος που υπεβλήθη δήλωση για την τακτοποίησή τους.

Παραδείγματα:

Παράδειγμα 1ο

Ο φορολογούμενος Α ιδιοκτήτης ενός διαμερίσματος επιφανείας 80 τ.μ., έκλεισε έναν ημιυπαίθριο χώρο επιφάνειας 15 τ.μ. εντός του έτους 2008. Τακτοποίησε τον ημιυπαίθριο χώρο με το ν. 3775/2009.
Ο Α οφείλει από το έτος 2009, να αναγράψει στη δήλωση στοιχείων ακινήτων το διαμέρισμά του με επιφάνεια 95 τ.μ. [80 τ.μ.+ 15 τ.μ. (ημιυπαίθριος) =95 τ.μ.].

Παράδειγμα 2ο

Ο φορολογούμενος Β δεν είχε δηλώσει στους βοηθητικούς χώρους ημιυπαίθριου χώρο 10 τ.μ., που βρίσκεται σε δηλωθέν διαμέρισμά του με επιφάνεια κύριων χώρων 80 τ.μ. Ο ημιυπαίθριος αυτός χώρος τακτοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2010 με το ν. 3843/2010. Ο Β μεταβίβασε την ψιλή κυριότητα στην κόρη του με γονική παροχή, τον Δεκέμβριο του 2011.
Το έτος 2011 ο  Β δεν απαιτείται να υποβάλει δήλωση στοιχείων ακινήτων για να προσθέσει τα τ.μ. του ημιυπαίθριου χώρου στα τ.μ. των κυρίων χώρων του διαμερίσματός του.
Το έτος 2012 ο κ. Β. στη δήλωση στοιχείων ακινήτων που θα υποβάλλει για να τροποποιήσει το είδος του εμπράγματου δικαιώματος, θα συμπεριλάβει στους κύριους χώρους του διαμερίσματός του και τα τετραγωνικά μέτρα του ημιυπαίθριου, δηλαδή, κύριοι χώροι διαμερίσματος 90 τ.μ. [80 τ.μ.+ 10 τ.μ. (ημιυπαίθριος) =90 τ.μ.].
Το έτος 2012 η κόρη, στη δήλωση στοιχείων ακινήτων που θα υποβάλλει για να δηλώσει το ακίνητο που απέκτησε, θα συμπεριλάβει στους κύριους χώρους του διαμερίσματός της και τα τετραγωνικά μέτρα του ημιυπαιθρίου, δηλαδή θα αναγράψει ως κύριους χώρους διαμερίσματος 90 τ.μ. [80 τ.μ.+ 10 τ.μ. (ημιυπαίθριος) =90 τ.μ.].

Παράδειγμα 3ο

Ο φορολογούμενος Γ δεν είχε δηλώσει τον κλειστό ημιυπαίθριο χώρο 10 τ.μ. που βρίσκεται σε δηλωθέν διαμέρισμά του με επιφάνεια κυρίων χώρων 110 τ.μ. Ο ημιυπαίθριος αυτός χώρος τακτοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 2011 με το ν. 3843/2010. Δεν υπήρχε άλλη μεταβολή του ακινήτου εντός του έτους 2011. Τον Οκτώβριο του 2012 το διαμέρισμα πωλήθηκε στον φορολογούμενο Δ.

Το έτος 2012, δεν απαιτείται ο Γ να υποβάλλει δήλωση στοιχείων ακινήτων για να προσθέσει στους κύριους χώρους του ακινήτου τον τακτοποιημένο ημιυπαίθριο.

Το έτος 2013, στη δήλωση στοιχείων ακινήτων που θα πρέπει να υποβάλλουν:

• Ο Γ. θα διαγράψει το ακίνητο αναγράφοντάς το όπως το είχε δηλώσει αρχικά (δηλαδή χωρίς τα τ.μ. του ημιυπαιθρίου, αλλά βάσει του Α.Τ.Α.Κ. του ακινήτου).
• Ο Δ. θα δηλώσει το ακίνητο που απέκτησε, συμπεριλαμβάνοντας στους κύριους χώρους του διαμερίσματός του και τα τετραγωνικά μέτρα του ημιυπαιθρίου, δηλαδή κύριοι χώροι διαμερίσματος 120 τ.μ. [110 τ.μ.+ 10 τ.μ. (ημιυπαίθριος) =120 τ.μ.].

Παράδειγμα 4ο

Ο φορολογούμενος Ε τακτοποίησε το έτος 2011 ισόγειο χώρο με το ν. 3843/2010 –ο οποίος  σύμφωνα με την άδεια οικοδομής ήταν αποθήκη– σε κατοικία. Η αποθήκη δεν είχε δηλωθεί στη δήλωση στοιχείων ακινήτων. Τον Ιούλιο του 2011, μίσθωσε το χώρο αυτό για επαγγελματική στέγη.

Το έτος 2012, ο Ε υποχρεούται να υποβάλλει δήλωση στοιχείων ακινήτων και να αναγράψει τον χώρο αυτόν, που μετέτρεψε σε χώρο κύριας χρήσης, ως επαγγελματική στέγη (γιατί έχει μισθωθεί ως επαγγελματική στέγη).

Παράδειγμα 5ο

Η φορολογούμενη Ζ υπέβαλε αίτηση τακτοποίησης το έτος 2012 υπογείου χώρου σε κατοικία, ο οποίος σύμφωνα με την οικοδομική άδεια ήταν αποθήκη. Στη δήλωση στοιχείων ακινήτων είχε αναγράψει το χώρο αυτό ως αποθήκη.

Το έτος 2013 η Ζ. υποχρεούται να υποβάλλει δήλωση στοιχείων ακινήτων και να αναγράψει τον χώρο αυτόν που μετέτρεψε σε χώρο κύριας χρήσης, ως κατοικία.